Η γραφή δεν είχε αναπτυχθεί ακόμα. Πώς λέγονταν; Πώς ονόμαζαν τους εαυτούς τους; Κανείς δεν το ξέρει. Για εμάς, είναι απλά ο Πολιτισμός και οι Λαοί της Παλαιάς Ευρώπη
ς.Τα ευρήματα που προσέλκυαν το ενδιαφέρον ήταν κυρίως τα περίφημα αγαλματίδια από τερακότα της Μητέρας Θεάς, που ερμηνεύονταν ως δείγματα της πνευματικής και πολιτικής δύναμης των γυναικών στις αρχαίες αυτές κοινωνίες. Μόνο αυτά είχαν βρεθεί, διάσπαρτα σε μια τεράστια έκταση στην κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Μέχρι κάποιες δεκαετίες πριν, τουλάχιστον...
Όταν το 1972 ανακαλύφθηκε στη Βάρνα της Βουλγαρίας ένα τεράστιο νεκροταφείο της 5ης χιλιετίας π.Χ., τότε οι μελετητές άρχισαν να...υποψιάζονται ότι ο πολιτισμός αυτός δεν ήταν και τόσο "ταπεινός" και "φτωχός" ή ανοργάνωτος όσο θεωρούσαν. Ο έφορος του Ιστορικού Μουσείου της Βάρνα Βλαντιμίρ Σλάβτσεβ υπογράμμισε την έκπληξη ακόμα και των ερευνητών για τον πλούτο και την ποικιλία της ανακάλυψης αυτής: ανακαλύφτηκαν σκελετοί που είχαν ταφεί με χρυσά κοσμήματα! Κάποιες πόλεις των Κουκουτένι, ενός από τους λαούς της Παλαιάς Ευρώπης, έφταναν σε έκταση τα 3.200 στρέμματα, μεγαλύτερες από οποιονδήποτε άλλο γνωστό ανθρώπινο οικισμό τότε! Οι ανασκαφές έφεραν στο φως ανάκτορα, ναούς και μεγάλα δημόσια κτίρια. Οι αρχαιολόγοι συμπέραναν ότι πρακτικές λατρείας γίνονταν στις οικίες, όπου βρέθηκαν λατρευτικά αντικείμενα.
Πώς όμως φτάσανε σε μια τέτοια ακμή; Γεωργοί και κτηνοτρόφοι από τα Νότια Βαλκάνια και την Ελλάδα μετανάστευσαν προς τα βόρεια, στα σημερινά
εδάφη Βουλγαρίας και Ρουμανίας, ίδρυσαν αποικίες στη Μαύρη Θάλασσα και στις όχθες και πεδιάδες δίπλα σε ποτάμια, που εξελίχτηκαν με τον καιρό σε διαφορετικούς μικρούς πολιτισμούς. Όχι απομονωμένους φυσικά! Διατηρούσαν επαφές μέσω του εμπορίου χαλκού και χρυσαφιού, ενώ παρατηρούνται και ομοιότητες σε καλλιτεχνικά μοτίβα (π.χ. κεραμική). Η οικιακή κεραμική είχε περίτεχνα και πολύπλοκα σχέδια, κάτι που υπονοεί την μεγάλη σημασία που έδιναν στην τροφή και τα γεύματά τους, σημάδι ίσως κοινωνικής προβολής, κατά την ειδικό Δρ. Τζένιφερ Τσι.Δείγμα ίσως της παλιάς τους καταγωγής από τη θάλασσα του Αιγαίου να είναι τα κοχύλια Σπόνδυλοι, αντικείμενο εμπορίου και διακόσμησης περίτεχνων περιδέραιων και βραχιολιών. Σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο του Γαλλικού Κέντρου Επιστημονικής Έρευνας Μισέλ Λουί Σεφεριάδη, αν παρατηρήσει κανείς την έκταση και τη διάχυση των περιοχών που βρέθηκαν τα κοχύλια αυτά, συμπεραίνει ότι υπήρχε ένα δίκτυο επαφών και ένα κοινωνικό πλαίσιο ανταλλαγής: είτε στα πλαίσια εμπορίου είτε σαν δώρο μεταξύ κατοίκων". Γενικότερα, υπήρχε πλούτος και ευημερία στις αρχαίες αυτές κοινότητες, ωστόσο οι εξέχοντες, αν και είχαν ταφεί με πολλές τιμές και χρυσά κτερίσματα, τις επίσημες ενδυμασίες τους τις κρατούσαν μόνο για τις δημόσιες τελετές, ζώντας σε απλές και ταπεινές παρά διακριτές και πολυτελείς κατοικίες. Αυτός εξάλλου ήταν ο λόγος που αρχικά οι αρχαιολόγοι
Κύριο ρόλο στην οικονομική τους ανάπτυξη έπαιξε ο χαλκός και όχι ο χρυσός. Η εξόρυξη και κατεργασία του και η κατασκευή τσεκουριών, μαχαιριών και κοσμημάτων αποτέλεσαν την
πηγή του εμπορίου τους, όπως αποδεικνύουν και αρχαιολογικά ευρήματα σε διάσπαρτες περιοχές κατά μήκος του Βόλγα. Ωστόσο, περισσότερο γνωστά δείγματα αυτών των παλαιοευρωπαϊκών πολιτισμών είναι τα μικρά αγαλματίδια. Πολλά από αυτά αναπαριστούν γυναικείες φιγούρες με επιμηκυμένα σώματα και τονισμένα στήθη και γλουτούς, σύμβολο γονιμότητας της Γης και της γυναίκας. Σε ένα προϊστορικό χωριό στη Ρουμανία, βρέθηκαν 21 τέτοια αγαλματίδια...καθισμένα σε κύκλο, οδηγώντας ερευνητές να τους αποδώσουν την ονομασία "Το Συμβούλιο των Θεαινών". Αυτά και άλλα "αγαλματίδια της Αφροδίτης" αποτέλεσαν τη βάση για την ανάπτυξη της θεωρίας περί λατρείας της Μεγάλης Μητέρας στην προϊστορική Ευρώπη.
Ένα άλλο γνωστό είναι η φιγούρα ενός καθιστού ατόμου με λυγισμένα τα χέρια στο κεφάλι, ο επονομαζόμενος "Στοχαστής". Ένα παρόμοιο γυναικείο αγαλματίδιο βρέθηκε σε παλαιό νεκροταφείο στη Ρουμανία. Σκέφτονταν όμως; Ή μήπως θρηνούσαν;
Σε αυτό τον πολιτισμό της Παλαιάς Ευρώπης είναι αφιερωμένη η έκθεση "The Lost World of Old Europe: the Danube Valley, 5000-3500 B.C" στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης, όπου φιλοξενούνται πάνω από 250 εκθέματα από μουσεία της Βουλγαρίας, της Μολδαβίας και της Ρουμανίας. Ο κατάλογος της έκθεσης περιλαμβάνει την πρώτη έκδοση στην αγγλική γλώσσα που ασχολείται με τη μελέτη των παλαιοευρωπαϊκών αυτών ευρημάτων.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου